सपथ ग्रहण, पाकिस्तानी पुस्तक लोकार्पण र लेखनाथ जयन्ती सम्पन्न

पुस ३०, काठमाडौँ । हिजो आइतवारका दिन प्रज्ञा भवनमा आयोजित समारोहमा नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका नवनियुक्त प्राज्ञ सभा सदस्यहरूले पद तथा गोपनीयताको सपथ ग्रहण गरेका छन् । कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले २४ जना प्राज्ञ सभा सदस्यहरूलाई सपथ ग्रहण गराए । 

पौष १ गते सरकारले नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति, प्राज्ञ परिषद् सदस्य सहित प्राज्ञ सभा सदस्यहरूको मनोनयन गरेको थियो । सरकारद्वारा मनोनित उपकुलपतिमा डा. जगमान गुरुङ र प्राज्ञ परिषद् सदस्यहरूमा प्रा. दिनेशराज पन्त, प्रा.डा. योगेन्द्रप्रसाद यादव, डा. हेमनाथ पौडेल, प्रा.डा. उषा ठाकुर, माया ठकुरी, प्रा.डा. गोपिन्द्र पौडेल, लक्ष्मी माली र डा. देवी नेपालले पौष २ गते नै कुलपतिबाट सपथ ग्रहण गरि सकेका छन् । 

null

प्राज्ञ मनोयनका लागि संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयनमन्त्री रवीन्द्र अधिकारीको संयोजकत्वमा गठित प्रा.डा. मोहन लोहनी र प्रा.डा. कैलाशनाथ प्याकुरेल सदस्य रहेको प्राज्ञ सिफारिस समितिको मंसिर २७ गते बसेको बैठकले प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका प्रमुख संरक्षक प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओली समक्ष प्राज्ञ मनोनयनका लागि सिफारिस गरेको थियो । कुलपति र सदस्य सचिवमा गंगाप्रसाद उप्रेती र जगत्प्रसाद उपाध्यायलाई असोज २१ गते नै सरकारले नियुक्त गरिएको थियो । 

२४ सदस्यीय प्राज्ञ सभामा प्रा. केशव सुवेदी, रमा शर्मा, राम विनय, प्रा.डा. खेम कोइराला ‘बन्धु’, प्रा.डा. गोपालप्रसाद पोखरेल ‘विवश’, प्रा.डा. कपिल लामिछाने, आरडी प्रभास चटौत, हरिप्रसाद तिमिल्सिना, शशी लुमुम्बू, विवश पोखरेल, ध्रुव मधिकर्मी, रामबाबु सुवेदी, डा. विजयकुमार दत्त, डा. रजनी ढकाल, डा. गीता त्रिपाठी, डा. हरिदत्त पाण्डे, लक्ष्मी उप्रेती, डा. गोविन्द आचार्य, नन्दुप्रसाद उप्रेती, महेश्वर राय, हरिशचन्द्र लावती, सुभद्रा भट्टराई, विणा सिन्हा र सूर्य खड्का विखर्ची रहेका छन् । 

नवनियुक्त प्राज्ञ सभा सदस्यहरूलाई सपथ ग्रहण गराउँदै कुलपति उप्रेतीले प्राज्ञ सभा प्रज्ञा–प्रतिष्ठानको सर्वोच्च निकाय भएको उल्लेख गर्दै प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका समग्र गतिविधि र कार्यलाई प्रभावकारी, सिर्जनशिल र गतिशिल बनाउन प्राज्ञ सभा सदस्यहरूको महत्वपूर्ण भूमिका रहने बताए ।  

‘पाकिस्तानी महिला लेखन’ लोकार्पित 

सोही दिन प्रज्ञा भवनको लेखनाथ प्रवचन कक्षमा आयोजित अर्को कार्यक्रममा माननिय परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवाली, कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेती, नेपालका लागि पाकिस्तानका महामहिम राजदूत डा. मजहर जाबेद र प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका उपकुलपति डा. जगमान गुरुङले ‘पाकिस्तानी महिला लेखन’ नामक पुस्तकको लोकार्पण गरे । कार्यक्रममा मन्त्री ज्ञवालीले महिला लेखकको दोहोरो जिम्मेवारी हुने बताए । उनले नेपाल र पाकिस्तानका बिचमा निकटता ल्याउन धेरै कुराले महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको उल्लेख गर्दै भने, “पाकिस्तानी साहित्य गजल र सायरीका कारण पनि धेरै चर्चित । साथै भाषा, साहित्य र कलाले नेपाल र पाकिस्तानका नागरिकका बिचमा सुमधुर सम्बन्ध कायम गरिरहेको छ ।” प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति उप्रेतीले ‘पाकिस्तानी महिला लेखन’ महत्वपूर्ण पुस्तक भएको र उक्त पुस्तक नेपाली भाषामा उल्था हुनु खुसीको कुरा भएको बताए । उनले पाकिस्तान एकेडेमी अफ लेटर्सको प्रस्तावमा पुस्तक नेपाली भाषामा उल्था गरिएको बताए । 

कुलपतीले साहित्यिक आदान प्रदान अन्तर्गत पाकिस्तानका पाँच भाषामा अनुदित गरी नेपाली कविताको एन्थोलोजी ‘भ्याइस अफ नेपाल’ प्रकाशित हुने सुनाउँदै भने, “उक्त एन्थोलोजीमा नेपालका धरणीधर कोइरालादेखि शशी लुमुम्बूसम्मका कविहरू समेटिने छन् । अनुवाद तथा प्रकाशनका लागि कविताहरू छनौट गरिएको र उक्त पाण्डुलिपी माघ ३ गते पाकिस्तानको राजधानी स्लामवादमा पाकिस्तान एकेडेमी अफ लेटर्सलाई हस्तान्तरण गरिने कार्यक्रम छ ।” 

कुलपति उप्रेती पाकिस्तान एकेडेमी अफ लेटर्सको निमन्त्रणामा यही माघ १ गते एक साता लामो भ्रमणका लागि मकालु प्रकाशन गृहका निर्देशक वासुदेव ढकाल र प्रतिष्ठानका कर्मचारी रविन्द्र तिमल्सिनाका साथ पाकिस्तान जाने कार्यक्रम रहेको छ । एक वर्षअघि काठमाडौँमा प्राज्ञिक तथा सांस्कृतिक आदान प्रदानका लागि नेपाल प्रज्ञा–प्रतिष्ठान र पाकिस्तान एकेडेमी अफ लेटर्सबिच सम्झौता भएको थियो । 

लोकार्पण समारोहमा नेपालका लागि पाकिस्तानका राजदूत डा. मजहर जाबेदले नेपाल र पाकिस्तान बिचको सम्बन्ध सुमधुर बनाउन साहित्य एवम् कलाले सिर्जनानात्मक भूमिका खेल्ने बताए । पुस्तकमा उर्दूभाषाका ३२, पन्जाबी र सराइकी भाषाका तीन कथा, पाँच कविता, सिन्धी भाषका दुई कथा, तीन कविता, बलोची भाषका दुई कथा, एक कविता, पस्तु भाषाका एक था, तीन कविताका साथै अङ्ग्रेजीका भाषाका सात कथा र बाह्र कविता समाविष्ट छन् । 

कार्यक्रममा प्राज्ञ प्रा.डा. योगेन्द्रप्रसाद यादव र अनुवाद मण्डलका सदस्य हरिहर खनालले पुस्तकको विशेषता र महत्वबारे प्रकाश पारेका थिए । अनुवादको संयोजन कुलपति उप्रेती स्वयम्ले गरेका छन् भने हरिहर खनाल, रामबहादुर पहाडी, महेश पौड्याल र रविन्द्र तिम्सिनाले अनुवाद गरेका छन् । डा. हेमनाथ पौडेलको भाषा सम्पादन रहेको पुस्तक अङ्ग्रेजी भाषाबाट नेपालीमा रुपान्तरण गरिएको हो । पुस्तक ५७२ पृष्ठको छ । कार्यक्रमको सञ्चालन चित्रा ठकुरीले गरेका थिए । 

कविशिरोमणिको परिचर्चा र कविगोष्ठी सोही दिन प्रज्ञा–प्रतिष्ठानले कविशिरोमणि लेखनाथ पौड्यालको १३५औँ जन्मजयन्तीका उपलक्ष्यमा ‘कविता वाचन तथा परिचर्चा’ कार्यक्रमको आयोजना गर्यो । कार्यक्रममा बोल्दै प्रा.डा. वासुदेव त्रिपाठीले कविशिरोमणि लेखनाथ पौड्याल नेपाली कविहरूका शिर भएको बताए । उनले पौड्यालको काव्यिक प्रवृत्तिको चर्चा गर्दै गरे, “उनका कविता अत्यन्तै सशक्त, प्रभावशाली र समयसापेक्ष छन् ।” 

कार्यक्रममा सभाध्यक्ष प्रज्ञा–प्रतिष्ठानका कुलपति गंगाप्रसाद उप्रेतीले कविशिरोमणि लेखनाथ पौड्याललाई अहिलेको समयमा पुनर्पाठ गरिनु पर्ने धारणा व्यक्त गरे । उपकुलपती डा. जगमान गुरुङले पौड्यालको काव्यिक गुणको चर्चा गर्दै आउँदो वर्ष उनको जन्मस्थानमै साहित्यिक सम्मेलन गरिने बताए । 

काव्य विभाग प्रमुख डा. हेमनाथ पौडेलले कविशिरोमणि पौड्याल युगलाई बुझेका कवि भएको उल्लेख गर्दै उनका कवितामा नैतिक, समाजिक तथा दार्शनिक चेतना पाइने बताए । 

कविशिरोमणि लेखनाथ पौडेल बाहिरी आँखाले मात्रै नभएर भित्री आँखाले जगत्लाई हेर्नुपर्ने मान्यता राख्ने कवि भएको भन्दै कविले जुनसुकै चेतना ग्रहण गरे पनि उसको सिर्जना समाज र समयसापेक्ष हुनुपर्ने विचार व्यक्त गरे । 

कार्यक्रममा प्रल्हाद पोखरेल, सीता भट्टराई, देवु लुइटेल, डा. सुधनकुमार पौडेल र लोचन भट्टराईले लेखनाथका एक एक वटा कविता वाचन गरेका थिए । कविहरू आर.एम. डंगोल, विवश पोखरेल, तेजविलास अधिकारी, रामबाबु सुवेदी र भुवनहरि सिग्देलले आ–आफ्ना कविता सुनाएका थिए । कार्यक्रम लक्ष्मी गौतमले सञ्चालन गरेका थिए ।