प्रोत्साहन रकममा १५ सय थप, स्वयंसेविका दंग

सिन्धुपाल्चोक । सिन्धुपाल्चोक सुनकोसी गाउँपालिका–२ ठोकर्पाकी शिवकुमारी मल्ल उमेरले वृद्धा भइसकेकी छन् । उमेरले वृद्धा भए पनि गाउँमा स्वास्थ्यसम्बन्धी केही समस्या हुनासाथ रात, बिहान नभनी त्यहाँ पुग्ने गर्छिन् ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयले गाउँगाउँमा महिला स्वास्थ्य स्वयमसेविका राखेर स्वास्थ्यसम्बन्धी सचेतना फैलाउने उद्देश्यले गाउँमा स्वयमसेविका राख्न सुरु गरेको थियो । महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकाको गाउँघर तथा दुर्गम ठाउँमा उल्लेखनीय भूमिका रहेको छ, जहाँका मानिस डाक्टरको पहुँचमा हुँदैनन् त्यस्ता ठाउँमा त मल्लजस्ता सयौँ स्वयंसेविका डाक्टरकै भूमिकामा हुने गर्छन् ।

सामान्यभन्दा सामान्य रोगको उपचार नपाएर दीर्घकालीन रूपमा रोगी बनेर बस्न र ज्यानै गुमाउन बाध्य समुदायमा महिला स्वयंसेविका भएर काम गरेको मल्लले ३५ वर्ष भइसकेको छ । २०४५ सालदेखि महिला स्वास्थ्य स्वयंमसेविका भएर ठोकर्पाका दुर्गम बस्ती मल्लले चहारेकी छन् ।

नामै स्वयमसेविका भएपछि राज्यले दिने खासै त्यस्तो ठूलो सुविधा केही पनि छैन तर पनि उनी जतिबेला पनि महिला र बालबालिकाको स्वास्थ्यप्रति चनाखो हुन्छिन् । मल्ल मात्रै होइन सुनकोसी–१ ठोकर्पाकी अर्की स्वयमसेविका सुन्तली अधिकारी पनि ४५ सालदेखि नै स्वयमसेविका भएर काम गरिरहेकी छन् ।

झरी, वर्षा केही नभनी उनी प्रत्येक महिलाको घरघरमा पुगेर स्वास्थ्यसम्बन्धी सचेतना मात्रै होइन कोही गर्भवती भए भन नियमित रूपमा स्वास्थ्य परीक्षण गर्न स्वास्थ्य संस्थामा जानुपर्छ भनेर महिलालाई सल्लाह दिने गरेकी छन् भने कोही गर्भवतीले घरमै असुरक्षित रूपमा सुत्केरी गराउन खोजे भने स्वास्थ्य संस्थामा गएर सुत्केरी गराउनुपर्छ भन्दै घरघरमा जाने गरेकी छन् ।

मल्ल र अधिकारीजस्तै सुनकोसी गाउँपालिकाभर ५४ जना महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका लामो समयदेखि कार्यरत छन् । स्वास्थ्य स्वयंसेविकाको काम धेरै भए पनि उनीहरूले पाउने सम्मान र सुविधा भने केही पनि छैन । राज्यले वार्षिक रूपमा १० हजार पोसाक भत्ता र यातायात खर्चबापत जम्मा १२ हजार स्वमंसेविकालाई उपलब्ध गराउनेछ ।

समाजमा महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविकाको भूमिका उल्लेख भए पनि सेवा र सम्मानमा भने केही नभएपछि सुनकोसी गाउँपालिकाले भने मासिक रूपमा स्वयंसेविकालाई १ हजार ५ सय रुपैयाँ उपलब्ध गराउन सुरु गरेको छ । स्थानीय सरकारले थोरै भए पनि सहयोग गरेपछि स्वास्थ्य स्वयंसेविकाको मुहारमा खुसी देखिएको छ ।

गाउँपालिकाले मासिक रूपमा उपलब्ध गराउने १ हजार ५ सय, यातायात खर्च ४ सयसहित संघीय सरकारले उपलब्ध गराउने पोसाक भत्ता र यातायात खर्च सबै गरी एकमुष्ठ ३९ हजार ३ सय रुपैयाँ नगदै उपलब्ध गराएपछि स्वयंसेविका खुसी छन् ।

सुनकोसी गाउँपालिकाका अध्यक्ष टपीन्द्रप्रसाद तिमिल्सिना र उपाध्यक्ष कान्छी लामाले स्वयंसेविकालाई एकमुष्ठ रकम र स्वास्थ्यसम्बन्धी सामग्री हस्तान्तरण गरेका थिए ।

‘पालिकाले थोरै भए पनि सहयोग गरेकोमा खुसी छौं तर प्रदेश सरकारले दिने २ हजार काटेछ, त्यसमा दुःख लागेको छ,’ महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका मैना पराजुलीले भनिन् । ‘गाउँपालिकाको डालो सानो छ, हामीले सकेको सहयोग गरेका छाैं,’ सुनकोसी गाउँपालिकाका अध्यक्ष टपीन्द्रप्रसाद तिमिल्सिनाले भने, ‘आगामी आर्थिक वर्षदेखि मासिक रूपमा २ हजार रुपैयाँ उपलब्ध गराउनेछाैं ।’

प्रदेश सरकारले मासिक रूपमा पाउँदै आएको सुविधा कटौती गरे पनि गाउँपालिकाले थप रकम दिने भनेपछि महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका खुसी भएका थिए । सुनकोसी गाउँपालिकाको सातै वडामा ५४ जना महिला स्वास्थ्य स्वयंसेविका लामो समयदेखि महिला र बालबालिकाको स्वास्थ्यका लागि निरन्तर खटिरहेको सुनकोसी गाउँपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख गोविन्द हायुले जानकारी दिए । –राजधानी दैनिकबाट