विश्व योग दिवसमा विद्यार्थीलाई योग अभ्यास 

असार ६, धरान  । अर्न्तराष्ट्रिय योग दिवसको अवसरमा शुक्रबार नेपालका बिभिन्न शहरहरुमा बिभिन्न अध्यात्मक संघ संस्थाहरुले योग अभ्यास गरी योग दिवस मनाएका छन । 

योगका विभिन्न आसन तथा ध्यान लगायतका कार्यक्रम गरी अर्न्तराष्ट्रिय योग दिवस मनाएका हुन । भारतको नेतृत्वमा सुरुवात गरिएको योग दिवस मनाउन अभियानलाई संयुक्त राष्ट्र संघको साधारणसभाले ११ डिसेम्बर २०१४ मा मान्यता दिएको थियो। राष्ट्र संघले मान्यता दिएसँगै २१ जुनलाई विश्वव्यापी रूपमा अर्न्तराष्ट्रिय योग दिवस मनाउन थालिएको हो। 

null

यसैक्रमा धरानमा द आर्ट अफ लिभिङको सहयोग तथा सुनसरी टेक्नीकल कलेजको आयोजनामा विद्यार्थीहरुका लागी योग अभ्यास गरेर  मनाएका हुन । बदलिँदो जीवनशैलीका कारण उत्पन्न हुने विभिन्न किसिमका शारीरिक रोग तथा मानसिक तनाव समाधान गर्न योगलाई प्रभावकारी मानिएको हुनाले विद्यालयमा पढने विद्यार्थीहरुको मनस्थितीलाई ध्यानमा राखी यस्तो कार्यक्रमको आयोजना गरिएको सुनसरी टेक्नीकल कलेजका प्रिन्सिपल अमित कुमार गुप्ताले जानकारी दिए । 

पछिल्लो समय देखिँदै आएका कतिपय स्वास्थ्य समस्याहरु योग गरे समाधान हुने चिकित्सकहरु बताउछन । कार्यक्रममा प्रशिक्षकको रुपमा रहेका द आर्ट अफ लिभिङ धरानका प्रशिक्षक बृद्धिचन्द्र अग्रवालले सजिलो भाषामा योग भनेको मनलाई शरीरसँग जोड्नु हो बताए । 

मनलाई आत्मासँग जोड्नु नै योग हो । योग भनेको साधना हो । योगको उत्पत्ति संस्कृत शब्द ’युज’ बाट भएको मानिन्छ। योगको अर्थ ’जोड्नु’ वा ’मिलाउनु’ हो। यौगिक क्रियाहरूको माध्यमबाट शरीर, मन र आत्माबीचमा संयोग स्थापित गर्नु नै योग हो। विवेकको साधना गर्नु, मनको विग्रह नियन्त्रित गर्नु, आत्म साक्षात्कार गर्नु नै योग हो । 

सोही कार्यक्रममा द आर्ट अफ लिभिङका सुनसरी कोर्डिनेटर पार्बती श्रेष्ठले हामी सबै मनुष्यभित्र आत्मा छ। त्यही आत्मालाई परमात्मासँग मिलाउनु नै योग हो। त्यसैले मान्छेको जीवन एक मात्र यस्तो माध्यम हो, जसमा ती सबै बन्धनलाई तोडेर आत्मालाई मोक्षतिर लैजान सकिन्छ। कर्मको विकारले आत्मा घेरिएको हुन्छ। यस्तो बेलामा विकारलाई हटाउने र आत्मालाई खुला गराउने योग मात्र साधन हो बताए । 

श्रेष्ठले योगको माध्यमबाट ध्यानमा जाने र आत्मा वरपरका विकारलाई हटाउनु र परमात्मासँग साक्षात्कार गर्नु नै मानिसको जीवनको उद्देश्य हो। त्यसैले योग भनेको जोडिनु हो। शरीर तन्दुरुस्त बनाउन र अनेक रोगहरुबाट छुटकारा पाउन मानिस नियमित योग गर्ने गर्दछन्। 

चिन्ता, मानसिक तथा अन्य रोगहरूको निदानका लागि पनि मानिसहरूले योगको सहारा लिइरहेका छन्। योग एउटा यस्तो वैज्ञानिक विद्याको रूपमा प्रकट भयो, जसको प्रयोगले रोगब्याधिबाट त बच्न सकिने भयो।  हिन्दू धर्मग्रन्थमा योग तथा साधनाका अध्यायहरू प्रस्तुत गरिएका छन्। हिमालय र त्यस भेगसँग जोडिएका क्षेत्रमा योगको प्रादुर्भाव भएको हो। 

शारीरिक अभ्यासहरूमा हठयोग र अष्टागयोग धेरै प्रचलित छ। जसमा आसन र प्राणायामहरूको धेरै व्याख्या गरिएको छ। जसले शरिर र मनलाई शुद्ध बनाएर ध्यानतिर लैजाने काम गर्छ। 

कलेजको प्राङ्गणमा सयौ बिद्यार्थीहरुको उपस्थितीमा गरिएको कार्यक्रममा सुनसरी टेक्नीकल कलेजका प्रिन्सीपल अमित कुमार गुप्ता, प्रबन्ध निर्दैशक लेखीराज सुब्बा, विद्यालयका शिक्षक तथा केन्द्रीय प्रबिधी क्यापसका उप प्रध्यापक सोबित यादव, द आर्ट अफ लिभिङका भोलिन्टीयर गोपाल कामत लगायतको उपस्थिती रहेका थियो । 

उता धरान ३ स्थिर रहेको पतञ्जली योग समिती तथा महिला पतञ्जली योग समिती धरान सुनसरीको आयोजनामा समेत चाथौ अन्तर्राष्ट्रिय योग दिवस मनाएको छ । 

प्रदेश नं १ की सांसद साबित्री जोशीको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न गरेको सो योग दिबसलाई २ नम्बर प्रदेशको पतञ्जली योग संगठनका मन्त्री बद्री राज भण्डारीले सम्बोधन गर्दै श्रीमद्भागवत गीतामामा भने जस्तै १८ प्रकारको योगको व्याख्या गरिए जस्तै १८ मध्ये प्रत्येक अध्याय एक–एक योगको नाममा समर्पण गरिएको बताए । त्यसैले १८ वटा योग त गीताले मात्र उल्लेख गरेको बताए । 

भण्डारीले अहिले हजारौं उपनिषद छ भन्ने गरिन्छ। २१८ वटा उपनिषद मात्र लिखित प्रमाणमा छन्। ३२ वटा उपनिषदले योगबारे व्याख्या गरेका छन्। त्यसैले सामान्य मानिसले चिन्ने भनेको अष्टाङ्ग योग, ज्ञान योग,कर्म योग, भक्ति योग, सन्यास योग, कुण्डलिनी योग, कर्मसन्यास योग लागायतका योग छन्। 

तर हाम्रो समाजमा अहिले मानिसले चिन्ने योग भनेको आसन योग हो। तर यो वास्तवमा योग होइन। अष्टांग योगमा आठ वटा अंग हुन्छन्। यम, सामाजिक अनुशासन नियम व्यक्तिगत अनुसशासन आशन शारीरिक अनुशासन प्राणायम प्राण शक्तिलाई नियन्त्रण गर्नु अर्को हो। प्रत्याहार जसले हाम्रो शरीरमा रहेका ज्ञानेन्द्रीयहरूलाई बाहिर जानबाट रोक्छ। जसले हाम्रो मनलाई भित्रै राख्न सकोस्। अर्को हो धारणा, ध्यान र समाधि यो अष्टांग योग हो। 

भण्डारीले आधुनिक समाजमा चलेको योग भनेको बिहान बेलुका घर वा योगशालामा गएर गरिने आसन नै योग हो बताए । योगले शरीर र मनलाई सन्तुलित रूपमा समन्वय गरेर हटाउँछ । तर सही तरिकाले नगरिए फाइदाभन्दा बेफाइदा बढी गर्छ । उपयुक्त तरिकाले योग गरे सबै अंग, प्रत्यंग र ग्रन्थीहरूको व्यायाम हुन्छ र सबै अंगलाई सहज बनाइदिन्छ। 

रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई बढाउँछ। बुढेसकालमा पनि जवान झैं स्वस्थ र स्फूर्त बनाउँछ भने योगका आसनहरूले मांसपेशीलाई बलियो बनाउँछ। योगले तनाव भगाउँछ। मीठो निद्रा लगाउँछ। भोक जगाउँछ र पाचन प्रक्रियालाई सही ढंगबाट चलाउँछ। प्राणायामले स्वासप्रश्वासको गति नियन्त्रण गर्छ । यसका साथै ध्यान पनि योगको महत्वपूर्ण अंग भएकाले ध्यानले एकाग्रता बढाउँछ। तनाव कम गराउँछ । नियमित योगाभ्यासले शरीरमा चिनी र कोलस्ट्रोलको मात्रा घटाउँछ। नियमित गर्न सके योगका आसन र ध्यानले बाथरोग, पछाडि दुख्ने (ब्याक पेन) को समस्या कम गर्छ। महिलाहरूमा महिनावारीका बेला देखिने समस्या तथा गर्भवतीहरूले योग गर्दा पेटभित्रको बच्चालाई समेत फाइदा हुनुका साथै तीन चार वर्षदेखि नै बालबालिकालाई योग गराउँदा उनीहरूको दिमाग तीक्ष्ण हुने र शरीर पनि स्वस्थ भण्डारीको दावी थियो 

सोही कार्यक्रममा पतञ्जली योग समितिका धरान नगर अध्यक्ष सुमन स्थापित धरान उपमहानगरपािलककी कार्यबाहक मेयर मन्जु भण्डारी सुबेदी लगायतका सायौको उपस्थितीमा पतञ्जली योग समिती धरान ३ को कार्यालयबाट नगर परिक्रमा गरी धरानको भानुचौकमा सम्पन्न भएको थियो ।